ACTA DIURNA (367) Druga część serwisu informacji ze świata, nadal głównie z kluczowego kryzysu geopolitycznego na Ukrainie.
* Rada Bezpieczeństwa ONZ zbierze się w sobotę w celu omówienia sytuacji na Ukrainie o godzinie 15:00 czasu nowojorskiego – poinformował dziennikarzy rzecznik sekretarza generalnego światowej organizacji, Martin Nesirky. „Rada Bezpieczeństwa odbędzie prywatne spotkanie, po którym nastąpi posiedzenie. Omawiana będzie na nim sytuacja na Ukrainie” – powiedział. Przedstawiciel sekretarza generalnego nie sprecyzował, co należy rozumieć pod określeniem „prywatne spotkanie” i czy będzie w nim uczestniczyć wszystkich 15 państw członkowskich RB ONZ.
* Unia Europejska gotowa jest podpisać umowę stowarzyszeniową z Ukrainą, kiedy tylko ukraińskie władze wyrażą taki zamiar – powiedział przedstawiciel Komisji Europejskiej, Olivier Bailly. „Umowa w sprawie stowarzyszenia oraz głębokiej i szeroko zakrojonej strefy wolnego handlu, którą byliśmy gotowi podpisać w październiku, wciąż jest aktualna. Sygnał polityczny pozostał niezmieniony od października – nadal jesteśmy gotowi ją podpisać. Ukraińskie władze musza dokonać wyboru” – powiedział on w piątek na briefingu w Brukseli. Oprócz tego Bailly oświadczył: „Uznajemy legalność parlamentu Ukrainy i dlatego uznajemy legalność nowego rządu kraju”.
* Sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy Andrij Parubij nie widzi potrzeby wprowadzania stanu wyjątkowego na Krymie. "Wprowadzenie stanu wyjątkowego nie daje dodatkowych sił operacyjnych. Dlatego znajdujemy inne, bardziej skuteczne sposoby, aby opanować sytuację na Półwyspie Krymskim" - powiedział Parubij. Tymczasem szef delegacji Rady Federacji Rosji na Krymie, Igor Morozow, powiedział, że wizyta rosyjskiej delegacji będzie sprzyjać stabilizacji sytuacji na półwyspie.
* Prezydent Rosji Władimir Putin w piątek w rozmowie telefonicznej omówił sytuację na Ukrainie z premierem Wielkiej Brytanii Davidem Cameronem, federalnym kanclerzem Niemiec Angelą Merkel i przewodniczącym Rady Europejskiej Hermanem van Rompuyem – poinformowała służba prasowa Kremla. Podkreślone zostało znaczenie niedopuszczenia do dalszej eskalacji przemocy i konieczność jak najszybszej normalizacji sytuacji na Ukrainie. Strony zobowiązały się do kontynuowania kontaktów osobistych w tym zakresie, a także do aktywizowania współpracy na linii resortów spraw zagranicznych.
* Konsulat generalny Rosji w Symferpolu na Krymie rozpocznie wydawanie rosyjskich paszportów obywatelom Ukrainy – milicjantom z jednostki Berkut – informuje MSZ Rosji. W kilku regionach Rosji poinformowano o gotowości przyjęcia i zatrudnienia na swoim terytorium milicjantów Berkutu i innych zwykłych obywateli Ukrainy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji. Wcześniej premier Krymu Sierhij Aksionow poinformował, że władze Rosji i władze Krymu porozumiały się w sprawie udzielenia „pomocy finansowej Ukrainie dla Autonomicznej Republiki Krymu”.
* Rząd Ukrainy nie zawaha się przed użyciem siły, jeżeli zależeć będzie od tego utrzymanie jedności terytorialnej państwa - powiedział w piątek na antenie radia BBC 4 nowy kijowski minister gospodarki Pawło Szeremeta. Dodał, że władze wolą jednak uniknąć takiego scenariusza.Nawiązując do opanowania przez zbrojnych napastników budynku krymskiego parlamentu w Symferopolu i tamtejszego lotniska przez siły rosyjskie, Szeremeta ocenił, że "jest to nie do przyjęcia", a interes gospodarki wymaga opanowania i uspokojenia sytuacji. Musimy chronić gospodarkę, ponieważ w takich warunkach nie może ona funkcjonować. Dyskusje w tej sprawie toczą się aktualnie na wysokim rządowym szczeblu. Mam nadzieję, że sytuacja zostanie rozwiązana polubownie - dodał. Szeremeta wskazał, że w stosunkach z Rosją należy stawiać na dialog. Wiele osób w rosyjskim rządzie jest otwartych na kontakty z nowym rządem w Kijowie - tłumaczył. Poinformował, że z władzami w Moskwie kontaktują się m.in. ministrowie spraw zagranicznych, wewnętrznych i obrony. Takie polecenie otrzymali od premiera Jaceniuka - powiedział w rozmowie z brytyjskim radiem.
* „Nigdy nie wydawałem milicji żadnych rozkazów strzelania. Milicjanci byli nieuzbrojeni do ostatniej chwili. Kiedy pojawiło się już zagrożenie dla ich życia, kiedy zaczęto do nich strzelać, wtedy milicja zaczęła się uzbrajać” – oświadczył Wiktor Janukowycz na konferencji prasowej w Rostowie nad Donem. Janukowycz powiedział, że spotkał się z funkcjonariuszami jednostki specjalnej Berkut i przeprosił ich: „Byli oblewani koktajlami Mołotowa, podpalani, strzelano do nich i ich zabijano. Jeszcze raz chcę powtórzyć, że przepraszam tych odważnych ludzi, którzy stali tam i niewinnie cierpieli”.
* „Niepokoje i ofiary to konsekwencje kryzysu politycznego, rezultat nieodpowiedzialnej polityki Zachodu, która pobłażliwie odnosiła się do Majdanu” – powiedział w piątek Wiktor Janukowycz na konferencji prasowej w Rostowie nad Donem. „Ukraina jest jednak silnym państwem i z pewnością z tego wyjdziemy” – wyraził przekonanie. Wiktor Janukowycz przeprosił ukraiński naród za to, co dzieje się w kraju i za to, że nie miał na tyle siły, by utrzymać w ryzach sytuację i dopuścił do „bezprawia, które zapanowało na Ukrainie”.
* W dniach 18-28 lutego o pomoc medyczną zwróciło się 876 poszkodowanych, 588 z nich trafiło do szpitala – podaje dzisiaj biuro prasowe Ministerstwa Zdrowia Ukrainy. Przez ostatnie 24 godziny do lekarzy zwróciły się 44 osoby, 35 z nich zostało hospitalizowanych. „Od rozpoczęcia zamieszek zginęły 82 osoby” – czytamy w komunikacie, zamieszczonym na stronie Ministerstwa Zdrowia. Wcześniej poinformowano o 832 rannych i 82 ofiarach śmiertelnych w starciach w Kijowie, w okresie od 18 lutego.
* Ukraina zamierza kontynuować współpracę z Rosją zarówno w sferze budżetowej, jak i w sektorze gazowym – oświadczył dzisiaj minister finansów kraju Aleksander Szłapak po zatwierdzeniu go na tym stanowisku. Nowy premier Arsenij Jaceniuk oświadczył, że należy niezwłocznie rozpocząć rozmowy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym w sprawie wznowienia kredytowania kraju. Władze będą ubiegać się o pomoc w wysokości co najmniej 15 mld dolarów. Pieniądze są potrzebne do spłacenia długów ze środków, rozkradzionych przez rząd Azarowa-Janukowycza – oświadczył Jaceniuk.
* Minister spraw zagranicznych Polski Radosław Sikorski nazwał błędem zniesienie ustawy w sprawie polityki językowej na Ukrainie. W ubiegłą niedzielę Rada Najwyższa Ukrainy zniosła ustawę w sprawie państwowej polityki językowej z 10.08.2012. Zgodnie z nią, w miejscowościach, gdzie mieszka 10 i więcej procent użytkowników języka, językowi temu nadawano status regionalnego. W wywiadzie dla CNN Sikorski nazwał ten krok błędem. Powiedział, że „ukraiński parlament powinien wysyłać mniejszościom etnicznym konkretne sygnały, że są mile widziane i że będą częścią nowej Ukrainy”.
* Moskwa wzywa wszystkie strony do powściągliwości i niedopuszczenia do eskalacji napięć na Półwyspie Koreańskim – oświadczył dzisiaj wiceminister spraw zagranicznych Rosji, Igor Morgułow. Ministerstwo Obrony Korei Południowej nazwało dzisiaj start północnokoreańskich rakiet małego zasięgu „celową prowokacją”. Wczoraj Korea Północna wystrzeliła z południowo-wschodniego wybrzeża cztery rakiety małego zasięgu w kierunku Morza Japońskiego. Według ocen ekspertów, były to rakiety typu „Scud”.
* Rosyjski okręt wojskowy przycumował w kubańskiej Hawanie. Załoga ekipy liczy 200 osób. Statek jest wyposażony w 30-milimetrowe działa artyleryjskie i rakiety przeciwlotnicze. Podczas pobytu w porcie w Hawanie strona rosyjska spotka się z dowództwem Marynarki Wojennej Kuby i z przedstawicielami miejscowych władz. Podczas pobytu w porcie w Hawanie strona rosyjska spotka się z dowództwem Marynarki Wojennej Kuby z przedstawicielami miejscowych władz.
* Rosja zamierza zwiększyć liczbę baz wojskowych zagranicą i prowadzi rozmowy z kilkoma krajami, w tym Wietnamem, Kubą, Wenezuelą, Nikaraguą, Seszelami i Singapurem – poinformował w środę w Moskwie dziennikarzy minister obrony Rosji, Siergiej Szojgu. Jak zaznaczył minister, rozmowy dotyczą nie tylko utworzenia baz wojskowych, ale również ułatwienia wizyt okrętów w portach tych krajów oraz możliwości tankowania samolotów dalekiego zasięgu. „Aktywnie latamy, ale żeby latać aktywnie potrzebne są bazy do tankowania, nasze tankowce Ił-78 powinny czekać albo na równiku, albo w innych miejscach” – powiedział Szojgu.
* Rosyjski resort polityki zagranicznej poinformował, że wczoraj minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow poprowadził posiedzenie kolegium MSZ Rosji pod nazwą „O współczesnych tendencjach międzynarodowej współpracy w sferze praw człowieka i zadaniach MSZ Rosji na tym kierunku”. „W kontekście tematu obrony praw człowieka omówiono sytuację na Ukrainie. Został wyrażony niepokój w związku z zakrojonymi na szeroką skalę naruszeniami praw człowieka, łamaniem prawa do posługiwania się ojczystym językiem, dyskryminacją na tle etnicznym i narodowościowym, atakami i wandalizmem wobec obiektów dziedzictwa historyczno-kulturowego i kultu religijnego” – czytamy w dokumencie.
* Przyszłość Ukrainy Rosjanie opisują w ponurych barwach: większość przekonana jest, że czeka ją wojna domowa, grożąca dezintegracją terytorialną kraju. Takie dane przytacza Ogólnorosyjskie Centrum Badania Opinii Publicznej (WCIOM). Przy czym większość nie sympatyzuje ani z Wiktorem Janukowyczem, ani z opozycją. 29% obywateli Rosji określa wydarzenia na Ukrainie jako anarchię, bezprawie i bandytyzm, a 27% Rosjan przekonanych jest, że w kraju rozpoczęła się już wojna domowa. Jedna czwarta ankietowanych uważa, że doszło tam do zamachu stanu, a 8% nazwało to rewolucją. 6% uważa, że protesty zostały sprowokowane przez Zachód i USA.
*Brytyjska Izba Lordów nalega na zwrot tzw. majątków żydowskich w Polsce spadkobiercom ofiar Holokaustu. Uczestnicy czwartkowej debaty nad priorytetami brytyjskiego przewodnictwa w Międzynarodowym Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA) wyrazili nadzieję, że rząd brytyjski wywrze presję na Polskę i inne kraje, by nie zwlekały dłużej z tą sprawą. Polska jest celem głównym, ale wymieniono też Rumunię, Węgry, Chorwację i Łotwę. Premier David Cameron zasygnalizował, że jest zaangażowany nie tylko w sprawy upamiętnienia Holokaustu i nauczania o nim, lecz także w kwestię zwrotu własności. Sądzę, że sir Andrew (Andrew Burns - pełnomocnik brytyjskiego rządu ds. problemów po Holokauście) podniesie tę kwestię na szczeblu kontaktów międzyrządowych, a także kanałami UE - powiedział lord Ahmad, rzecznik rządu ds. biznesu w Izbie Lordów. Polska postrzega siebie jako ofiarę wojny, co jest prawdą, ale to samo można powiedzieć o innych krajach, np. Belgii, która uregulowała kwestię restytucji. Być może polski rząd obawia się, że skoro Żydów było w Polsce przed wojną tak wielu (3-3,5 mln), to skala roszczeń może być bardzo duża - zauważyła baronessa Deech, z inicjatywy której odbyła się debata. Według niej polski rząd powinien wziąć przykład z Austrii i Bułgarii, które powołały do życia komisje ds. uregulowania kwestii pożydowskiego mienia i wyasygnowały na rzecz zaspokojenia roszczeń fundusze, na pierwszym etapie pokrywające je tylko w części, ale uzupełniane stopniowo i docelowo pomyślane jako zamykające sprawę raz na zawsze. Baronessa Deech, której dziadkowie z obu stron mieli nieruchomości i zakłady produkcyjne w Polsce, w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na znaczenie wykonania Deklaracji z Terezina z 2009 roku podpisanej przez ponad 40 państw w tym Polskę, choć nie w części dotyczącej wytycznych i tzw. najlepszych praktyk. Lord Wills zaznaczył, że zwrot mienia "to nie tylko przyznanie, że Żydom wyrządzono krzywdę, ale także zwrot ich dziedzictwa". Lord Bourne dodał, że "na Polskę należy wywrzeć presję, by wywiązała się z prawnych zobowiązań". Zgodnie zapewniono, że lekcja Holokaustu nie może być zapomniana i wskazano na potrzebę czujności na przejawy nietolerancji, rasizmu i antysemityzmu. Polski MSZ nie komentuje sprawy. Wielka Brytania jest jednym z trzech państw założycieli sojuszu IHRA, utworzonego w Sztokholmie w 1998 roku. Jej celem jest promowanie nauczania o Holokauście i śledzenie stanu badań w tej dziedzinie. W ubiegłym tygodniu szef MSZ William Hague powiedział, że W. Brytania chce być w awangardzie zabiegów mających na celu "dopilnowanie, by przyszłe pokolenia zrozumiały przyczyny Holokaustu i rozważyły jego skutki". W styczniu premier Cameron powołał komisję z zadaniem opracowania rekomendacji działań, aby "lekcja Holokaustu była obecna w świadomości przyszłych pokoleń i dla nich istotna". Komisję będą wspierać dwie grupy eksperckie. Polskie prawo wymaga występowania z indywidualnym roszczeniem przed polskim sądem.
* Belgijska policja zatrzymała w tym tygodniu ponad 50 osób, podejrzanych o werbowanie młodzieży do udziału w konflikcie zbrojnym w Syrii po stronie radykalnych ugrupowań. W ciągu tygodnia belgijska policja przeprowadziła zakrojone na szeroką skalę rewizje miejsc zamieszkania podejrzanych w Brukseli i innych miastach kraju. W operacji specjalnej uczestniczyło kilkuset policjantów. Do Syrii za pośrednictwem islamistów zostało wysłanych od 200 do 300 młodych Belgów, głównie muzułmanów.
* Partia toksycznego iperytu siarkowego została wywieziona w środę z terytorium Syrii – poinformowała w komunikacie szefowa misji Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej i ONZ, Sigrid Kaag. „Z zadowoleniem przyjmuję ten wywóz jako ważny krok w likwidacji programu zbrojeń chemicznych Syryjskiej Republiki Arabskiej” – powiedziała Kaag.
* Uzbrojeni ekstremiści w Syrii dwukrotnie atakowali konwoje, transportujące do portu w Latakii broń chemiczną w celu jej wywiezienia z kraju – poinformował sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon w swoim comiesięcznym raporcie dla Rady Bezpieczeństwa. Według słów sekretarza generalnego, syryjskie władze również powiadomiły wspólną misję ONZ i Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej, że nie mogą dotrzeć do 2 magazynów z substancjami trującymi z powodu trwających działań zbrojnych. W tym tygodniu z Syrii została wywieziona 4 partia substancji trujących.
* Jedna piąta z arsenału syryjskiej broni chemicznej została do chwili obecnej wywieziona za granicę lub zlikwidowana na miejscu przez samych Syryjczyków – powiedział dziennikarzom dyrektor Departamentu ds. bezpieczeństwa i rozbrojenia MSZ Rosji, Michaił Ulianow. „W momencie dołączenia Syrii do Konwencji o zakazie broni chemicznej w kraju znajdowało się około 1300 ton substancji toksycznych” – powiedział. „Proces wywozu jest kontynuowany” – zaznaczył Ulianow. Terminy likwidacji broni, które zostały początkowo ustalone, nie zostały dotrzymane, ponieważ plany okazały się nierealistyczne – powiedział rosyjski dyplomata.
* Członkowie gabinetu ministrów na Cyprze podali się do dymisji. Ministrowie wyjaśnili, że złożyli wnioski o dymisję, aby prezydentowi kraju Nicosowi Anastasiadesowi łatwiej było przeprowadzić zmiany w rządzie po wyjściu jednej z partii z koalicji rządzącej. Komitet wykonawczy centrowej Partii Demokratycznej zagłosował wcześniej za wyjściem z koalicji rządowej i odwołanie 4 z 11 ministrów z gabinetu. Przyczyną podniesienia kwestii o wyjściu Partii Demokratycznej z koalicji było wznowienie 11 lutego międzygminnych rozmów w sprawie rozwiązania kryzysu cypryjskiego na podstawie oświadczenia uzgodnionego przez liderów greckiej i tureckiej części wyspy.
* W japońskiej elektrowni atomowej Fukushima 1 został dzisiaj wyłączony jeden z dwóch systemów oczyszczania wody skażonej substancjami radioaktywnymi. Jak oznajmił operator Tokyo Electric Power Company, zdziałała awaryjna sygnalizacja. Obecnie specjaliści ustalają przyczyny awarii. Tymczasem całkowite uruchomienie systemu oczyszczania radioaktywnej wody zaplanowano dopiero na kwiecień tego roku. Na razie funkcjonuje on w trybie testowym. Jednocześnie data uruchomienia znajduje się pod znakiem zapytania, ponieważ jest to szósty przypadek niezaplanowanego wyłączenia się.
* Szef sztabu marynarki wojennej Indii, admirał Devendra Kumar Joshi podjął decyzję o rezygnacji ze stanowiska po zdarzeniu na łodzi podwodnej rosyjskiej produkcji, „Sindurakshak” – poinformowano w środę w Ministerstwie Obrony Indii. Wcześniej na łodzi podwodnej „Sindurakshak” doszło do zadymienia. Według ostatnich danych, w wyniku zdarzenia ucierpiało siedmiu marynarzy, a jeszcze dwóch uznanych zostało za zaginionych.
* W elektrowni atomowej w Korei Południowej został dzisiaj wyłączony jeden z reaktorów atomowych. Przyczyna wyłączenia reaktora „Hanbit nr 2” o mocy 950 tys. KWt na razie nie jest znana, obecnie badane są przyczyny usterki. Na razie nie odnotowano zakłóceń w zaopatrywaniu w energię elektryczną. Nie ma również doniesień o wycieku radiacji. Elektrownia znajduje się w rejonie Yeonggwang, około 350 km na południowy zachód od stolicy kraju. Uszkodzony reaktor został oddany do komercyjnego użytku w czerwcu 1987 roku. W bieżącym roku jest to już drugie wyłącznie reaktorów jądrowych w elektrowniach atomowych w Korei Południowej.
* Rakieta nośna N2A, wystrzelona z kosmodromu Tanegashima 28 lutego o 03:37 czasu miejscowego, wyprowadzi na orbitę nowego meteorologicznego satelitę-obserwatorium, mierzącego opady atmosferyczne na całej ziemi. Zapoczątkuje to międzynarodowy projekt GPM, w którym uczestniczy Japońska Agencja Lotniczo-Kosmiczna JAXA, NASA, a także meteorologiczne i satelitarne systemy Europy (EUMetsat), Francji (CNET) i Indii (ISRO).
* Ekipa naukowców, pracująca z danymi teleskopu Kepler amerykańskiej agencji kosmicznej NASA, poinformowała o odkryciu 715 nowych planet poza granicami Układu Słonecznego. Tym sposobem, naukowcy potwierdzili istnienie niektórych obiektów, które do tej pory było tylko hipotezą. „Mieliśmy dużo problemów z potwierdzeniem ich istnienia, ponieważ planetę mogła „udawać” gwiazda lub inny obiekt na niebie. Za pomocą nowej metody rozwiązaliśmy stare problemy” – oznajmił uczestnik projektu Jack Lissauer.
* Firma Boeing przedstawiła smartfon Black, mający funkcję „samozniszczenia się” w celu ochrony danych użytkownika. Poza tym, smartfon Black szyfruje rozmowy telefoniczne, po próbie otwarcia obudowy telefonu wszystkie dane zostaną skasowane, a urządzenie przestanie działać. W pierwszej kolejności telefon przeznaczony jest dla pracowników służb specjalnych i urzędników, mających dostęp do tajnych informacji. Praca nad smartfonem zajęła Boeingowi 3 lata.
* Wiosną tego roku będziemy świadkami ataku UFO. Cichego kwietniowego wieczoru mieszkańcy kilku miast na całym świecie zostaną oślepieni światłami latających spodków . Jednak dowodzić nimi będą zwykli ludzie. UFO wystartuje ramach akcji „The Big UFO Project”, którą zamierzają przeprowadzić aktywiści na całym świecie. Zgodnie z ich pomysłem, kilkadziesiąt, a może nawet ki kastet dronów z przymocowanymi lampkami diodowymi, pojawi się na niebie 5 kwietnia. Sterować nimi będą ochotnicy, którzy już zgodzili się na przeprowadzenie masowej akcji w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji, RPA i Holandii.
* W Zjednoczonych Emiratach Arabskich rozbił się samolot ćwiczebno-treningowy sił powietrznych. W katastrofie zginęły dwie osoby. „Do zdarzenia doszło podczas zwykłego lotu treningowego, zginął pilot i jego asystent” – powiedział przedstawiciel dowództwa sił zbrojnych. Na miejscu katastrofy prowadzone są działania śledcze, mające na celu ustalenie przyczyny wypadku. Model samolotu i okoliczności wypadku trzymane są w tajemnicy.
* Rosja przekazała do Afganistanu 6 śmigłowców wojskowo-transportowych Mi-17 w ramach kontraktu ze Stanami Zjednoczonymi na dostawę 30 śmigłowców tego typu. Obecnie w Rosji produkowana jest druga partia, na którą składa się 6 maszyn. W 2013 roku rosyjska spółka państwowa Rosoboroneksport i rząd Stanów Zjednoczonych podpisały obszerne porozumienie w sprawie dostarczenia w 2014 roku dodatkowej partii 30 śmigłowców Mi-17. W ramach wspólnych wysiłków w walce z międzynarodowym terroryzmem afgańska armia otrzyma 63 śmigłowce.
* Znicz Paraolimpiady został zapalony dzisiaj w mieście Tiumeń od pióra ognistego ptaka z bajki „Konik garbusek” rosyjskiego XIX-wiecznego poety Piotra Jerszowa. Natomiast w mieście Chanty-Mansyjsk ogień zostanie wytworzony tradycyjnym sposobem północnych narodów – z iskry białych kamieni. Od tych iskier zapala się łatwopalna roślina tundry – suchy biały chrobotek reniferowy (mech), ogień złapie biała kora brzozy, a zachowa sucha czaga jak na Syberii nazywają hubę drzewną. Później, na Półwyspie Jamał sztafetę ze zniczem przyjmie miasto nafciarzy, Nojabrsk. Znicz zostanie tam zapalony od szamańskiego ogniska.
Bogusław Jeznach
Dzielić się wiedzą, zarażać ciekawością.